Op alle leermaterialen rust auteursrecht.
Leermaterialen kunnen onder een algemene vrije licentie beschikbaar worden gemaakt. Op dat moment zijn ze ‘open’. Het belangrijkste kenmerk van open leermaterialen is dat ze:
- digitaal beschikbaar en vrij te gebruiken zijn;
- publiekelijk vrijgegeven zijn;
- voorzien zijn van een licentie waarmee (her)gebruik en verspreiding mogelijk is.
Open leermaterialen herken je aan een gebruikerslicentie, zoals Creative Commons.
Creative Commons-licenties zijn opgebouwd uit vier bouwstenen. Ken je deze bouwstenen dan is de betekenis van een Creative Commons-licentie eenvoudig te achterhalen. De bouwstenen staan voor vier verschillende gebruiksvoorwaarden:
| Bouwsteen |
Verklaring |
 Naamsvermelding: BY |
Het is toegestaan het werk te kopiëren, delen, vertonen, op te voeren, en materiaal te maken dat op het werk gebaseerd is, maar uitsluitend onder vermelding van de maker. |
|
Niet-commercieel: NC
|
Het is toegestaan het werk te kopiëren, delen, vertonen, op te voeren, en materiaal te maken dat op het werk gebaseerd is, zolang het niet voor commerciële doeleinden gebruikt wordt. Regulier onderwijs mag hier gebruik van maken, een commerciële opleiding of training niet. |
|
Afgeleide Werken: ND
|
Het is toegestaan het werk te kopiëren, delen, vertonen en op te voeren, daarbij moet het in de originele staat blijven. Het is dus niet toegestaan het werk te gebruiken als basis voor nieuw materiaal. |
|
Gelijk Delen: SA
|
Het is toegestaan het werk te kopiëren, delen, vertonen, op te voeren, en materiaal te maken dat op het werk gebaseerd is. Het afgeleide werk moet onder dezelfde licentie worden gepubliceerd. |
Naast de zes licenties zijn er nog twee andere labels binnen Creative Commons:
| Symbool |
Verklaring |
 |
Publieke domein dedicatie (CC0) >
De maker heeft afstand gedaan van het auteursrecht. |
 |
Public Domain Mark (PDM) >
Er rust geen auteursrecht op het werk, of auteursrecht is verlopen. |
NB CC0 en PDM geven aan dat er géén auteursrecht op een werk rust. Iedereen mag het werk daarom zonder restricties hergebruiken, wijzigen en (aangepast) delen.
Met Creative Commons kun je 6 verschillende licenties samenstellen. Hieronder vind je de zes licenties gerangschikt van minst restrictief naar meest restrictief.
Onderwijsinstellingen zijn zowel gebruiker als maker van (open) leermaterialen:
- Wil je zelf open leermaterialen publiceren, kijk dan op de website van Creative Commons hoe je een licentie aan je werk toekent. Voor verdere mogelijkheden m.b.t. plaatsing zie open leermaterialen maken en publiceren. Met een Creative Commons-licentie geef je anderen de mogelijkheid om je publicatie te gebruiken op een manier die je zelf kiest. Je behoudt al je rechten, maar geeft anderen toestemming om je werk te verspreiden, met anderen te delen of bij sommige licenties te bewerken.
- Gebruik je zelf leermateriaal waar een CC-licentie op zit, vergeet dan de bronvermelding niet. Deze is altijd verplicht. Iedereen die citeert of (leer-)materiaal overneemt van anderen heeft te maken met het auteursrecht. Bij overname is bronvermelding verplicht als erkenning van en respect voor het werk van de ander. Raadpleeg voor meer informatie over bronvermelding de libguide APA-richtlijnen of kijk in de libguide Auteursrecht in het onderwijs voor docenten bij Soort materiaal en bronvermelding.
Bij het Auteursrechten Informatiepunt van Avans kun je terecht met al je vragen over auteursrecht.
Bron: Open Educational resources van Netwerk Auteursrechten Informatiepunten en Creative Commons Nederland